Ҳам корбарон ва ҳам истеҳсолкунандагон интизоранд насоси парвандаи меҳвари тақсимшуда то ҳамеша дар беҳтарин нуқтаи самаранокӣ (BEP) кор кунад. Мутаассифона, бо сабабҳои зиёд, аксари насосҳо аз BEP дур мешаванд (ё бо сарбории қисман кор мекунанд), аммо инҳироф фарқ мекунад. Аз ин сабаб, падидаҳои ҷараёнро дар зери бори қисман фаҳмидан лозим аст.

Амалиёти қисман боркунӣ

Амали қисман сарборӣ ба ҳолати кори насос дахл дорад, ки ба сарбории пурра нарасидааст (одатан нуқтаи тарҳрезӣ ё нуқтаи беҳтарини самаранокӣ).

Падидаҳои намоёни насос дар зери бори қисман

Вақте ки насоси парвандаи меҳвари тақсимшуда бо сарбории қисман кор карда мешавад, одатан чунин рух медиҳад: ҷараёнҳои дохилӣ, тағирёбии фишор (яъне қувваи ҳаяҷоновар), афзоиши қувваи радиалӣ, зиёд шудани ларзиш ва баланд шудани садо. Дар ҳолатҳои вазнин, таназзули фаъолият ва кавитация низ метавонад ба амал ояд.

Қувва ва сарчашмаи ҳаяҷоновар

Дар шароити сарбории қисман ҷудошавӣ ва гардиши гардиш дар чарх ва диффузор ё волюта ба амал меояд. Дар натиља таѓйироти фишор дар атрофи чарх ба вуљуд меояд, ки он ќувваи ба истилоњ њаяљоновареро ба вуљуд меорад, ки ба ротори насос таъсир мерасонад. Дар насосҳои баландсуръат ин қувваҳои гидравликии ноустувор одатан аз қувваҳои номутавозунии механикӣ хеле зиёданд ва аз ин рӯ одатан манбаи асосии ҳаяҷонангези ларзиш мебошанд.

Рециркуляцияи ҷараён аз диффузор ё волюта ба чарх ва аз чарх ба бандари соркунанда боиси таъсири мутақобилаи қавӣ байни ин ҷузъҳо мегардад. Ин ба устувории хатти сар-сар ва қувваҳои ҳаяҷонбахш таъсири калон мерасонад.

Моеъе, ки аз диффузор ё волюта дубора гардиш мекунад, инчунин бо моеъ байни девори паҳлӯи импеллер ва корпус ҳамкорӣ мекунад. Аз ин рӯ, он ба фишори меҳвар ва моеъе, ки аз холигоҳ мегузарад, таъсир мерасонад, ки дар навбати худ ба кори динамикии ротори насос таъсири калон мерасонад. Аз ин рӯ, барои фаҳмидани ларзиши ротори насос, падидаҳои ҷараёнро дар зери сарбории қисман фаҳмидан лозим аст.

Ҳодисаҳои ҷараёни моеъ таҳти сарбории қисман

Вақте ки фарқияти байни нуқтаи ҳолати корӣ ва нуқтаи тарҳрезӣ (одатан нуқтаи беҳтарини самаранокӣ) тадриҷан афзоиш меёбад (гузаштан ба самти ҷараёни хурд), аз сабаби ҷараёни номусоиди наздикшавӣ дар чархҳои импеллер ё диффузор ҳаракати ноустувори моеъ ба вуҷуд меояд, ки боиси ҷудошавии ҷараён (бе ҷараён) ва ларзиши механикӣ мегардад, ки бо зиёд шудани садо ва кавитатсия ҳамроҳ мешавад. Ҳангоми кор бо сарбории қисман (яъне суръати пасти ҷараён) профилҳои майса зуҳуроти ҷараёнҳои хеле ноустуворро нишон медиҳанд - моеъ наметавонад контури канори ҷубронкуниро пайгирӣ кунад, ки ин боиси ҷудошавии ҷараёни нисбӣ мегардад. Ҷудошавии қабати сарҳадии моеъ як ҷараёни ноустувор аст ва ба каҷравӣ ва гардиши моеъ дар профилҳои майса, ки барои сар зарур аст, хеле халал мерасонад. Он ба фишори фишори моеъи коркардшуда дар роҳи ҷараёни насос ё ҷузъҳои ба насос пайвастшуда, ларзиш ва садо оварда мерасонад. Илова ба ҷудошавии қабати сарҳадии моеъ, хусусиятҳои кори доимӣ номусоиди қисми сарбории парвандаи тақсимшуда Ба насос инчунин ноустувории гардиши сарбории беруна дар даромадгоҳи чарх (ҷараёни бозгашти даромад) ва гардиши бори дохилии қисм дар баромади чарх (ҷараёни бозгашти баромад) таъсир мерасонад. Рециркуляцияи беруна дар вуруди винт дар сурате ба амал меояд, ки дар байни суръати ҷараён (зери об) ва нуқтаи тарҳрезӣ фарқияти калон вуҷуд дорад. Дар шароити сарбории қисман, самти ҷараёни рециркуляцияи воридотӣ ба самти ҷараёни асосӣ дар қубури обкашӣ муқобил аст - онро дар масофае, ки ба чанд диаметри қубурҳои соркунанда дар самти муқобили ҷараёни асосӣ мувофиқанд, муайян кардан мумкин аст. Тавсеаи ҷараёни меҳвари рециркуляция бо мисол, қисмҳо, оринҷҳо ва тағирот дар қисмати қубур маҳдуд карда мешавад. Агар тақсимоти меҳварӣ насоси корпус бо сари баланд ва қудрати баланди мотор дар сарбории қисман, ҳадди ақалл ё ҳатто дар нуқтаи мурда кор карда мешавад, қувваи баланди баромади ронанда ба моеъи коркардшаванда интиқол дода мешавад ва боиси зуд баланд шудани ҳарорати он мегардад. Ин дар навбати худ ба бухор шудани муҳити насосшуда оварда мерасонад, ки насосро вайрон мекунад (аз сабаби банд шудани фосила) ё ҳатто боиси таркидани насос (афзоиши фишори буғ) мегардад.

Ҳадди ақали суръати ҷараёни устувори доимӣ

Барои як насос, оё ҳадди ақали ҷараёни устувори доимии он (ё фоизи суръати ҷараёни беҳтарин нуқтаи самаранокӣ) ҳангоми кор бо суръати собит ва суръати тағирёбанда якхела аст?

Ҷавоб ҳа аст. Азбаски суръати ҳадди ақали мӯътадили ҷараёни доимии насоси меҳвари тақсимшуда бо суръати мушаххаси ҷабҳа алоқаманд аст, пас аз муайян кардани андозаи сохтори навъи насос (қисмҳои ҷараён), суръати хоси насоси он муайян карда мешавад ва диапазон, ки насос дар он насос аст муътадил кор карда метавонад, муайян карда мешавад (суръати хоси насос хар кадар калон бошад, диапазони кори устувори насос хамон кадар хурдтар бошад), яъне суръати минималии чараёни устувори доимии насос муайян карда мешавад. Аз ин рӯ, барои насоси дорои андозаи муайяни сохтор, хоҳ бо суръати собит кор мекунад ва хоҳ суръати тағирёбанда, ҳадди ақали ҷараёни устувори доимии он (ё фоизи суръати ҷараёни беҳтарин нуқтаи самаранокӣ) яксон аст.